PSYCHOTERAPIA
Mandala
Nie wierzysz w siebie i własną kreatywność, Czujesz, że nic dla siebie ostatnio nie robisz, że stoisz w miejscu, ciągle borykasz się z tymi samymi problemami zmień to. Zostań własnym psychologiem, poznaj ukryte pokłady talentów, możesz to zrobić nie wychodząc z domu.
Zacznij od prostych rysunków - mandali.
Ta na pozór zwyczajna czynność wykonywana w skupieniu sprawi, że poczujemy się odprężeni, wpłynie łagodząco na konflikty, zwiększy naszą zdolność koncentracji i zapamiętywania, a co więcej pozwoli nam odkryć drugie dno nas samych, czyli sferę, jaka często napawa niepokojem, jednak gdy tylko przekroczymy pierwszy lęk związany z nieznanym odkrywany klucz do naszych talentów, pragnień, zdolności, tego wszystkiego co sprawi że możemy w pełni poczuć niepowtarzalną wartość siebie.
Lekcja historii o mandali
Mandala to rysunek na planie koła. Od wieków łączyła się z wierzeniami z ideą doskonałości –koło zawiera w sobie zamkniętą przestrzeń -centrum, z jakiego roztacza się widnokrąg.
Powstanie mandali datuje się na VIII w. Mnisi Tybetańscy kultywowali za jej pomocą medytację.
Jednak nieoficjalna data powstania mandali sięga o wiele dalej.
Pierwsze mandale były rysowane jeszcze w jaskiniach, człowiek prehistoryczny malował rysunki, które kształtem przypominały okręgi. Zadziwiający jest fakt, że rysunki dziecięce przypominają rysunki naskalne, być może dlatego, iż koło zamyka rzeczywistość w bezpieczny krąg, albo symbolizuje słońce siłę, którą prehistoryczny człowiek uznawał za nadprzyrodzoną.
Forma mandali jest również obecna w kościołach średniowiecznych -w mozaikowej posadzce na planie mandali, wierni odbywając pielgrzymkę na kolanach w stronę centrum pokonywali kolejne kręgi, aby w tym pokutnym geście zbliżyć się do Boga.
Z kolei kościół gotycki fascynuje rozetą witraży na planie koła. Skupia uwagę na centrum, którym jest Bóg.
Inne formy mandali obecne w historii do dziś to STONE HENGE w Anglii
Większość miast zbudowanych jest na planie z centralnym rynkiem i ulicach rozchodzących się jak promienie z centrum. Także kosmogram, mapa horoskopowa zrobiona dla osoby przepowiadająca jej życie jest na planie mandali. Astrolog wkładając w centrum ziemię i z tej pozycji przyglądając się relacjom planet sporządza plan- mapę przepowiedni.
Pierwsza osobą, która wykorzystała mandalę do pracy terapeutycznej był Karol Gustaw Jung. Sam codziennie zapisywał własne sny a także szkicował w notatniku na planie koła mały rysunek, mandalę. To dzięki tej pracy odkrył zasadę funkcjonowania psychiki. Jako pierwszy też Jung zapoczątkował podejście w którym punktem odniesienia nie jest patologia ale zdrowa jednostka psychiczna. Całość psychiki człowieka Jung zamyka w Jaźni- symbolicznym obrazie mandali, gdzie jednoczą się siły świadome i nieświadome.
„wybrane przez twórcę kolory, kształty, ornamenty ich układy względem siebie oraz położenie w obrębie koła odzwierciedlają dynamikę życia psychicznego –pragnienia , oczekiwania, leki, choroby, namiętności i ideały. Cykle zaś mandal tworzonych w odstępach czasu są wyrazem procesów zachodzących w zewnętrznym i wewnętrznym życiu twórcy” („Twoja Mandala” Wiesław Karola str 6).
Spotkanie z mandalą
Moje pierwsze spotkanie z mandalą miało miejsce na lekcjach z symboliki, jedno z przyjemniejszych zadań domowych brzmiało wykonaj rysunek mandali.
Praca ta zajęła mi jeden wieczór, wiedziałam, że z symboli można wiele wyczytać o człowieku, ale nie przypuszczałam, że również wiele można wyczytać, jeśli dana osoba specjalnie będzie utrudniała to zadanie. Nigdy nie lubiłam publicznie odkrywać własnej natury, dlatego natrudziłam się by moja praca niewiele zdradzała na mój temat. Na zajęciach wyrywkowa interpretacja mandali oczywiście musiała trafić na mój rysunek. Zdziwiło mnie jak wiele można było powiedzieć o mnie z jednaj kartki papieru zamalowanej rysunkiem na planie koła, pomimo że dołożyłam starań by symbole były mało czytelne.
To doświadczenie zafascynowało mnie i zaczęłam sama poszukiwać informacji na temat mandali. Jeszcze w 1997 udało mi się trafić na pierwsze wydanie książki do malowania mandali Wiesława Karolaka. Okazało się, że mandala może być sposobem dialogu ze sobą samym. Dzięki pracy z mandalą zaczęłam uważniej przyglądać się sobie samej. Po pierwsze odkryłam, że lubię rysować i że wcale nie sprawia mi to takiej trudności jak przypuszczałam. Zaczęłam również aktywniej zajmować się dziedzinami, jakie mnie fascynowały. Zmieniłam stosunek do wielu czynności, jakie kiedyś uznawałam, że są ponad moje możliwości. Przestałam mówić, że nie umiem a negację zastąpiłam słowem spróbuję. Dodatkowo zaczęłam mieć bardziej intensywne i kolorowe sny im regularniej zajmowałam się rysowaniem mandali, tym moje sny były bardziej żywe i pełne kolorów.
Zasiadając do malowania mandali często mam pustkę w głowie a czasem w medytacji wcześniej przychodzi obraz formy, jaką chcę wprowadzić. Malowanie wówczas jest sposobem zapisania medytacji na kartce, co zawsze daje dodatkowe informacje i inny ogląd tematu, w jakim szukałam odpowiedzi.
Mandala : Natchnienie
Czasem mandala jest sposobem na wyrażenie smutku, jaki odczuwam po rozstaniu, rysowanie mandali jest dokończeniem niezakończonej rozmowy, jak np. mandala namalowana dla babci, gdy odeszła
mandala : Pożegnanie
Zdarza się, że mandala się mi śniła i namalowanie jej jest tylko formą przeniesienia jej na papier lub płótno. Bywa też, że sen jest na tyle przerażający, że chce się go zamknąć w formie mandali, tak aby złagodzić koszmar. Uważam, że można w ten sposób nieświadomie wpływać na negatywne skutki wydarzeń, łagodząc konsekwencje chorób lub innych trudnych sytuacji, które zapowiada nam sen. Wówczas wykonując rysunek oswajamy rzeczywistość, możemy nanieść drastyczne wizje zamykając je w okręgu, i dorysować rozwiązanie, np ochronne symbole które dla nas będą znakiem ochrony.
Formą wewnętrznej pracy z mandala może być również medytacja nad zagadnieniem choroby, bądź stanów związanych z bólem – jednym z przykładów takiej pracy jest płótno, które powstało po medytacji nad tematem bólów okresowych u kobiet i próbą zrozumienia źródła bólu. Zaangażowanie się w malowanie wpływa wówczas na wzmocnienie procesu samoleczenia.
„mandala dla kobiet”
Mandale jakie maluję na życzenie innych osób, są nawiązaniem do ich horoskopów urodzeniowych. A także wynikiem medytacji nad ich sytuacją, stanem zdrowia, czy potrzebami. Kolory i formy mają za zadanie nieść pozytywny wpływ dla właściciela mandali.
mandala malowana jako odpowiedź na horoskop
Co się dzieje gdy malujemy mandalę ?
Po pierwsze koncentrujemy się na jednej czynności, mamy zamkniętą przestrzeń, jaką należy wypełnić. Już sama koncentracja na kole daje poczucie ładu i porządku. Malując niezamierzone elementy, łącząc kolory i formy robimy to jak w uśpionym tańcu. Jedna część nas pracuje dobiera kolory, druga nieświadoma pozwala by ręka sama kreśliła kształty.
Świadomość przestaje kontrolować nasze ruchy i nieświadoma część nas otrzymuje pozwolenie dla wyrażenia siebie, tym właśnie jest spontaniczne rysowanie. Proces ten przypomina scalanie psychiki łączenie świadomości z nieświadomością, tak by obie sfery miały ze sobą łączność.
Estetyczny efekt naszej pracy jest na drugim miejscu, ważne, aby po narysowaniu mandali poczuć się dobrze.
Rysunek możemy następnie po odczekaniu chwili, starać się zinterpretować, zrozumieć, możemy tego dokonać za pomocą metody pierwszych skojarzeń , czyli pytań co dany kolor dla mnie oznacza? Dlaczego łączy się z tym kształtem i szybkich odpowiedzi na pytania.
Możemy też posłużyć się słownikiem symboli, gdzie natrafimy na opis archetypowych symboli. Jednak na ogół lepiej stworzyć własny słownik własnych skojarzeń. Sami dla siebie możemy być czytelni w stopniu największym, o ile jesteśmy gotowi poznać prawdę o sobie: „ Absolutna prawda, wymaga absolutnej odwagi” (Twoja Mandala” Wiesław Karola str 7)
Z własnych obserwacji mogę powiedzieć, że wyróżniamy 2 fazy pracy z mandalą: podstawowa i zaawansowana.
Podstawowa to faza, gdzie uczymy się własnych symboli, poznajemy prace z mandalą, możemy skorzystać z porady terapeuty (malowane mandalę należy opatrzyć datą, zatytułować i kompletować. Interpretacja przez terapeutę będzie bardziej skuteczna, gdy zachowamy pewien cykl rysunków mandali.)
Malowane mandale mają na celu wspomaganie np. przy chorobie, lub działać łagodząco na konflikt (konflikt w relacji bądź konflikt wewnętrzny.)
Mogą również stanowić odpowiedź na gnębiące nas pytanie. Namalowana mandala pokazuje obraz naszej duszy, naszego stanu psychicznego w danym momencie.
W okresie fazy pierwszej poznajemy również wzory i kolory mandali, które chętnie malujemy, formy przychodzące nam z łatwością i te jakie przeważają w naszych pracach.
Faza zaawansowana to taka, w jakiej znamy już zasadnicze znaczenia symboliki, znamy własne upodobania, wiemy, jakie formy lubimy rysować. Mandala posiada określony rytm. Jest cyklem 12 faz możemy zauważyć, jakie cykl u nas przeważają, jakie mandale malujemy chętnie, a jakich unikamy, w którym cyklu mandali jesteśmy. (Jeśli pracujemy nad określonym tematem przy malowaniu mandali, może nam się udać zobaczyć, w jakim momencie realizacji przedsięwzięcia jesteśmy.
Np u osoby chorej może to być stan wyzdrowienia, u kogoś kto chce osiągnąć sukces zawodowy może poznać w jakim miejscu jest i jak zabrać się do kolejnego kroku, tak by nie trwonić energii.)
Znajomość symboliki pozwala świadomie wybierać kształty, tak by malowane formy oddziaływały na naszą psychikę i pomagały angażować się w przedsięwzięcia w życiu, jakie do tej pory były poza naszym zasięgiem.
Poprzez świadome wykonywanie form, które zawsze były z trudem, bądź niechętnie przez nas malowane możemy wyzwolić energie i nieświadomie wpłynąć na uaktywnienie tych miejsc w życiu, jakie do tej pory były w uśpieniu.
Przykłady mandali
Malowanie mandali jest też polecane dla dzieci. Uczy koncentracji i wyciszenia.
Przykładowa mandala dziewczynki lat 6
„Radosne słoneczko”
„Mandala Ewy”
Mandale prócz działania relaksującego, mogą również służyć, analizie sytuacji, w jakiej jesteśmy, np. stanu zdrowia.
Ta mandala namalowana została po wydarzeniu z upadkiem (zasłabnięciu). Spokojna przestrzeń zaburzona wyraźną nagła ingerencją nieprzewidywalnego (w centralnym miejscu złowrogie „oko” ), na dole zaznaczone serce, brązową otoczką -sugerują problemy układu krwionośnego.
Mandala namalowana przez kobietę w wieku 50 lat
Cykl mandal rysowany przez mężczyznę w wieku średnim w momencie kryzysu
Możemy prześledzić dramaturgie procesu na rysunkach :
Ostatnia mandala pokazuje pełne rozładowanie energii i spokojny przepływ.
Pierwszy rysunek wskazuje na rozwarstwienie, poprzecinanie części siebie, kolory kończą się ostrymi cięciami, co może oznaczać próbę rozwiązania trudnej sytuacji ostrym posunięciem i dużą determinację. Drugi rysunek pokazuje pełną destrukcję i chaos, na trzecim widzimy gejzer, jaki próbuje się wydostać na zewnątrz i ścianę, jaką musi zburzyć po drodze. Czwarty rysunek uwydatnia opanowanie przez emocje, niebieska część wypełnia połowę. emocje są wyzwolone, choć zauważa się tu mocną fazę konfliktu i podział na dwie sfery opozycyjne (woda też może oznaczać oczyszczenie). Końcowa mandala pokazuje na spokój i wyciszenie oraz harmonię w przepływie emocji.
Słowniczek:
Czym jest mandala:
Mandala sanskryckie znaczenie tego słowa oznacza okrąg, koło, łuk. Mandala to forma artystyczna wykonana na planie koła.
Może to być rysunek, rzeźba, obraz olejny, lub płaskorzeźba np. wykonana z makaronu. Mnisi wykonując swoje mandale używają piasku, spędzając nad jej wykonaniem wiele czasu, by następnie jednym ruchem zburzyć własne dzieło, ta praktyka uczy faktu przemijania i nie przywiązywania się do efektów własnej pracy.
Archetyp:
Pierwowzór, prototyp, wg Junga archetyp jest rodzajem symbolu zakodowanego w nieświadomości, jednakowo odczytywanego dla całej zbiorowości ludzkiej.
Zachęcam wszystkich do poznawania siebie poprzez technikę malowania mandali
Terapeuta regresingu i terapii alternatywnych
Monika Więch
Źródło:
„Kreatywna Mandala” Susanne F. Fincher
„Moja Mandala” Wiesław Karola